W trakcie badania lekarz lub położna z certyfikatem za pomocą wziernika pobiera próbkę złuszczonego nabłonka z szyjki macicy pacjentki.

Badanie cytologiczne nie jest bolesne. Zaleca się żeby pierwszy raz wykonywać je między dwudziestym, a dwudziestym piątym rokiem życia lub wkrótce po rozpoczęciu współżycia.

Jest to rutynowe badanie, które zwykle przeprowadza się raz na 3 lata, w trakcie wizyty ginekologicznej. Jeżeli wynik badania jest nieprawidłowy: ASC, ASC-US, LSIL, cytologia może być zalecana co 6 miesięcy . W niektórych przypadkach zalecana  może być  kolposkopia . Nie zaleca się wykonywać jej wcześniej niż na cztery dni po lub przed miesiączką – najlepiej zrobić je w pierwszej połowie cyklu.

Wykonujemy cytologię konwencjonalna na szkiełku oraz cytologię płynną (LBC).

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego: „Zarówno konwencjonalna jak i płynna cytologia (liquid base cytology) są zalecane jako obowiązujące w przesiewowym badaniu cytologicznym. Zaleta techniki LBC są: zdecydowanie lepsza jakość uzyskanego preparatu (cienka warstwa komórek bez nakładania się, brak domieszki śluzu, krwi itp.), co może mieć wpływ na kwalifikacje do oceny oraz możliwość wykorzystania przechowywanego materiału komórkowego osadzonego w płynnym podłożu do dodatkowych badań diagnostycznych, np. detekcji materiału genetycznego, onkogennego typu HPV, Chlamydia Trachomatis, która może zostać wykonana po ocenie preparatu cytologicznego bez konieczności powtórnego wzywania kobiety.”

Materiał cytologiczny jest oceniany przez lekarza specjalistę ginekologa cytologa oraz w pracowni histopatologicznej Hist med – doktor Kosiński. Każde badanie jest weryfikowane przez lekarza histopatologa.

W przypadku wykrycia jakichkolwiek niepokojących zmian, kolejnym badaniem, które zaleca się wykonać jest kolposkopia, wymaz z szyjki na obecność DNA wirusa, badanie na obecność białka P-16 i inne.

Badanie na obecność wirusa HPV :

Badanie na obecność wirusa HPV – wykrywa (zależnie od rodzaju) wirus HPV (brodawczaka ludzkiego), który występuje w kilkuset wariantachy- z nich ok. 30 odpowiedzialnych jest za zmiany chorobowe. Do przeprowadzenia tego badania pobiera się wymaz z szyjki macicy, np. podczas wymazu cytologii. Infekcja HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) jest jedną z najpowszechniej występujących na świecie chorób przenoszonych drogą płciową. Prawdopodobieństwo, że aktywna seksualnie kobieta zostanie w ciągu jej życia zakażona wirusem HPV wynosi ponad 80%. Wysoki potencjał onkogenny posiada 15 typów wirusa HPV. Najczęściej występującym zakażeniem jest zakażenie wywołane przez typ HPV – 16 i 18. Odpowiadają one za około 70% wszystkich przypadków raka szyjki macicy. Typy wirusa HPV, zwane wirusami niskiego ryzyka onkologicznego, powodują powstanie zmian o charakterze łagodnym takich jak brodawki skórne lub brodawki narządów płciowych tzw. kłykciny kończyste występujące w obrębie pochwy, szyjki macicy i sromu (90% tego typu zmian powodują typy 6,11). U kobiet z infekcją HPV ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy wzrasta nawet 100 – krotnie w porównaniu z kobietami, które nie zetknęły się z tym wirusem. W Polsce zarejestrowano trzy szczepionki przeciwko HPV: czterowalentną (Silgard), dwuwalentną (Cervirax) oraz dziewięciowalentną (Gardasil). Wszystkie szczepionki zapobiegają zakażeniu dwoma najpowszechniej występującymi onkogennymi genotypami wirusa HPV-16 i 18. Ponadto szczepionki czterowalentna i dziewieciowalentna chronią przed zakażeniem wirusami HPV-6 i 11 o niskim potencjale onkogennym, które są odpowiedzialne za powstanie brodawek płciowych (kłykcin kończystych). Schemat szczepienia szczepionkami: 0-2-6. Drugą dawkę szczepinki podajemy po 2 miesiącach od pierwszej dawki. Trzecią dawkę podajemy po 6 miesiącach od pierwszej. W chwili obecnej żadna z dostępnych metod profilaktyki raka szyjki macicy nie daje na tak radykalne zmniejszenie zapadalności na ten nowotwór jak szczepienie przeciwko wysokoonkogennym typom wirusa HPV.